Ορθόδοξη Θεολογία και Ισλάμ

Οἱ σχέσεις τοῦ Ἰσλάμ μέ τόν χριστιανικό κόσμο ἀριθμοῦν σχεδόνμιάμιση χιλιετία, ἕνα μακρύ χρονικό διάστημα κατά τό ὁποῖο οἱ χριστιανοί, καί κυρίως ἐκεῖνοι τῶν ἀνατολικῶν ἐπαρχιῶν τοῦ βυζαντινοῦ κράτους προσπάθησαν νά γνωρίσουν, νά κατανοήσουν καί τελικά νά συμβιώσουν μέ τούς φορεῖς τῆς νέας θρησκείας στίς ἰσλαμικές κοινωνίες.

Καθ’ ὅλη τή διάρκεια τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας, ἡ προσέγγιση τῆς βυζαντινῆς θεολογίας μέ τό Ἰσλάμ πέρασε ἀπό διάφορες φάσεις. Ἀρχικῶς, κατά τήν πρώτη περίοδο, μεταξύ τοῦ 8ου καί 9ου αἰ., ἀντιμετωπίστηκε μέ μία ἔντονα πολεμική διάθεση, ὡς μία νέα χριστιανική αἵρεση, ἐνῶ διακρίνεται καί κάποια ὑποτίμηση μέ σκωπτική διάθεση. Τό ἐπίκεντρο τῆς παραγωγῆς τῶν πρώτων θεολογικῶν ἔργων ὑπῆρξε ἡ Συρία καί κυρίως ἡ Δαμασκός, ἡ ἕδρα τοῦ χαλιφάτου. Ὁ πρῶτος πού συνέγραψε μία σχετική πραγματεία ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.