Ζητήματα κοινωνικής παιδαγωγικής

Η Κοινωνική Παιδαγωγική δημιουργήθηκε στα πλαίσια της δραστηριότητας που αναπτύχθηκε για να αντιμετωπισθούν τα τεράστια κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα τα οποία παρουσιάσθηκαν, κυρίως στην Ευρώπη, κατά το 19ο αιώνα. Στα χρόνια που μεσολάβησαν πραγματοποιήθηκαν πολλές προσπάθειες για την αναμόρφωση των εκπαιδευτικών αλλά και των κοινωνικών συστημάτων στις διάφορες χώρες του κόσμου, από προσωπικότητες που επηρέασαν αποφασιστικά το χώρο της Κοινωνικής Παιδαγωγικής προσφέροντας ιδέες αλλά κυρίως «δρώντας» ή και «αντιδρώντας» αποφασιστικά απέναντι στα προβλήματα της εποχής τους. Στο βιβλίο αυτό γίνεται λόγος για το έργο και τις αντιλήψεις των ανθρώπων που επηρέασαν αποφασιστικά τη διαμόρφωση της Κοινωνικής Παιδαγωγικής σε πολλά σημεία του πλανήτη. Με δεδομένο μάλιστα ότι πρόκειται για ένα πεδίο μελέτης και έρευνας που αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευαίσθητο στις εκάστοτε ιστορικές, κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές, πολιτισμικές και γεωγραφικές συνθήκες, διαπιστώνεται μια σημαντική «πολυφωνία» σε σχέση με το περιεχόμενο της Κοινωνικής Παιδαγωγικής. Επιλέγεται λοιπόν μια συνολική παρουσίαση των απόψεων και των τάσεων που επικρατούν, διότι το περιεχόμενο και οι προσανατολισμοί της Κοινωνικής παιδαγωγικής συχνά περιορίζονται από τους μελετητές στα όρια του ευρύτερου γεωγραφικού χώρου από τον οποίο προέρχονται. Με την παρουσίαση των αντιλήψεων που επικρατούν σε διαφορετικές περιοχές και εκπροσωπούν συγγενείς, αν και διακριτές, «σχολές σκέψης», επιχειρείται να προσδιορισθεί με περισσότερη ακρίβεια το περιεχόμενο του όρου και να αναπτυχθούν οι προσανατολισμοί της Κοινωνικής Παιδαγωγικής σε ένα κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον αβέβαιο, ασαφές και πολύπλοκο όπως αυτό που βιώνουμε σήμερα. Η θέση που υποστηρίζεται είναι ότι για να αντιμετωπισθεί αυτή η νέα πραγματικότητα χρειάζεται να επανεξετάσουμε κάποιες από τις αντιλήψεις που έχουμε σε σχέση με το «χωροχρόνο» της σχολικής (τυπικής) εκπαίδευσης, δηλαδή της εκπαίδευσης που γίνεται μέσα στο σχολείο (χώρος) και για τους νέους (χρόνος), υιοθετώντας μια διαφορετική αντιμετώπιση που δεν επικεντρώνεται στη «δια βίου εκπαίδευση». Αυτό σημαίνει ότι αποδίδεται έμφαση και στην εξωσχολική (άτυπη) εκπαίδευση, και μάλιστα για όλες τις ηλικίες. Πρόκειται για μια «μαχητική» παιδαγωγική αντίδραση με κοινωνικό προσανατολισμό, η αποτελεσματικότητα της οποίας θα προσδιορισθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διαμόρφωση ενός νέου διαφορετικού «ισοζυγίου» ανάμεσα στην τυπική και στην άτυπη εκπαίδευση.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]