Η ηθική στο διαδίκτυο και το ηλεκτρονικό έγκλημα

Το διαδίκτυο έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας πάρα πολλών ανθρώπων, αφού υποστηρίζει δραστηριότητες που αφορούν την επικοινωνία, την εργασία, την ενημέρωση, την ψυχαγωγία, τη μελέτη και αξιοποιείται με αυξητικούς ρυθμούς στο χώρο της επιχειρηματικότητας. Επίσης, εκτός από τα παραπάνω, έχει καταστεί αναγκαίο μέσο στη διαμεσολάβηση για την ανταλλαγή αλληλογραφίας με κρατικούς φορείς, ως ένα τυπικό και έγκυρο επικοινωνιακό μέσο.

Βέβαια, έχει μερικές μόνο δεκαετίες ζωής και δεν κατασκευάστηκε για κανέναν από τους προηγούμενους λόγους. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα αποτελεί μέσο σύνδεσης ανθρώπων από διαφορετικά πολιτισμικά και πολιτιστικά περιβάλλοντα, διαφορετικές ιδεολογίες, θρησκείες, αξίες, πολιτικές πεποιθήσεις, πρότυπα συμπεριφοράς και φυσικά, με διαφορετική αίσθηση ή εκτίμηση της έννοιας του ηθικού. Ο προβληματισμός, τουλάχιστον κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια είναι έντονος, για το αν θα πρέπει να θεσπιστούν παγκοσμίως κοινά αποδεκτοί νόμοι για την προστασία των πολιτών από παραβάσεις ή εγκλήματα, που μπορούν να γίνουν με τη χρήση του και για το πόσο εφικτό είναι αυτό. Οι αρνητικές επιπτώσεις εντείνονται με την έλλειψη κανόνων ηθικής χρήσης ή κανόνων δεοντολογίας, στους εργασιακούς χώρους, στην υγεία, στο περιβάλλον.

Το παρόν βιβλίο συνεισφέρει στη συζήτηση που έχει ανοίξει για τη χρήση της τεχνολογίας, του διαδικτύου και των επιπτώσεών της. Στα τέσσερα κεφάλαιά του, αναλύονται σημαντικά θέματα και σε κάποια σημεία παρέχονται κανόνες προστασίας από τους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο χρήστης του διαδικτύου.

Στο 1ο κεφάλαιο, γίνεται μία περιγραφή του διαδικτύου και του τρόπου που λειτουργεί.

Στο 2ο κεφάλαιο αναλύονται θέματα ηθικής σε σχέση με την αξιοποίηση των υπολογιστικών συστημάτων, των ρομποτικών κατασκευών και του διαδικτύου. Επίσης, γίνεται αναφορά σε θέματα ηθικής στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, του διαδικτύου στην εκπαίδευση και του διαδικτύου στη δημοσιογραφία. Στο 3ο κεφάλαιο αναλύονται θέματα που αφορούν το ηλεκτρονικό έγκλημα, δηλαδή τις παράνομες πράξεις που είτε διαπράττονται με εργαλείο τον υπολογιστή είτε στοχεύουν τον υπολογιστή. Στο 4ο κεφάλαιο αναλύεται το θέμα της διαφύλαξης της ιδιωτικότητας του χρήστη και παρατίθενται κανόνες προφύλαξης των προσωπικών δεδομένων και τρόποι αντιμετώπισης των κινδύνων από το διαδίκτυο, με έμφαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στα κεφάλαια του βιβλίου φωτίζονται κάποια στοιχεία της λειτουργίας του διαδικτύου, τα οποία πολλές φορές οι χρήστες του διαδικτύου συχνά παραβλέπουν ή δεν τους αποδίδουν τη δέουσα σημασία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία οδυνηρών καταστάσεων για τους ίδιους ή και για τον περίγυρό τους.

Τέλος, τα ερωτήματα που τίθενται αναπάντητα καθώς και η παράθεση των απαντήσεων σε άλλα, εκτός από την ευαισθητοποίηση του αναγνώστη, μπορούν να βοηθήσουν και να αναπτύξουν τον προβληματισμό γι’ αυτό που συστηματικά απουσιάζει από την εκπαίδευση της χώρας μας, αλλά και γενικότερα από την κοινωνία μας: τον ψηφιακό γραμματισμό, δηλαδή την έλλειψη παιδείας στη διαχείριση της ψηφιακής τεχνολογίας.