Ιχνηλατώντας την Εκπαίδευση στων Ελλήνων τις Κοινότητες. Πόντος, Ρωσία, Σοβιετική Ένωση

ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟ μελετά την εκπαίδευση σε τρία συγκείμενα, στις ελληνορθόδοξες κοινότητες του ιστορικού Πόντου, στις ελληνικές παροικιακές κοινότητες της τσαρικής Ρωσίας και στις ελληνόγλωσσες κοινότητες της Σοβιετικής Ένωσης. Επιχειρεί δηλαδή να συνεισφέρει τόσο στην εμβάθυνση όσο και στην ερμηνεία των εκπαιδευτικών φαινομένων σε δύο αυτοκρατορίες, την οθωμανική και την τσαρική, αλλά και στο διάδοχο κράτος, την Σοβιετική Ένωση. Επιπλέον η μελέτη αυτή επιχειρεί να ανανεώσει τα μεθοδολογικά εργαλεία που είχαν χρησιμοποιηθεί από τη βιβλιογραφία, υιοθετώντας πλέον την ιστορικο-συγκριτική μέθοδο προσέγγισης και μάλιστα το παράδειγμα του δομολειτουργισμού. Γι` αυτό μελετά αρχικά τις τάσεις της ιστοριογραφίας στο πεδίο των αυτοκρατοριών και του σοβιετικού κράτους και εστιάζει σε εννοιολογικά ζητήματα της Συγκριτικής Εκπαίδευσης στο πλαίσιο που προαναφέρθηκε, θέτοντας τα ερευνητικά ερωτήματα αλλά και τους σκοπούς της διερεύνησης. Η προσέγγιση στη συνέχεια υλοποιείται με συγκεκριμένα σημεία αναφοράς όπως α) το θεσμικό πλαίσιο της οθωμανικής εκπαίδευσης, της εκπαίδευσης στις ελληνικές παροικιακές κοινότητες της τσαρικής αυτοκρατορίας αλλά και στις ελληνόγλωσσες κοινότητες της Σοβιετικής Ένωσης β) το πολιτισμικό πλαίσιο της ελληνορθόδοξης εκπαίδευσης, της ελληνικής παροικιακής εκπαίδευσης της τσαρικής αυτοκρατορίας αλλά και της ελληνόφωνης εκπαίδευσης της Σοβιετικής Ένωσης γ) την εξέταση της σχέσης ανάμεσα στην εκπαίδευση, τον εθνικισμό και τον σοσιαλισμό στα τρία συγκείμενα δ) τη μελέτη της συμβολικής λειτουργίας της εκπαίδευσης στο ίδιο πλαίσιο ε) τη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην εκπαίδευση και στην κοινωνία στ) την εξέταση της τυπολογικής ταξινόμησης των ελληνορθόδοξων σχολείων της οθωμανικής αυτοκρατορίας, της τσαρικής αυτοκρατορίας και των ελληνόφωνων κοινοτήτων της Σοβιετικής Ένωσης και τέλος ζ) την προσέγγιση της τυπολογίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στα πλαίσια που προαναφέρθηκαν. Στη συνέχεια επιχειρείται μια έρευνα πεδίου με εστίαση στα κυριότερα ελληνορθόδοξα, ή ελληνικά παροικιακά σχολεία του Πόντου και της Ρωσίας όπως το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, η Ελληνεμπορική Σχολή της Οδησσού και το Ροδοκανάκειο Παρθεναγωγείο. Η έρευνα κλείνει με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και την συνόψιση των απαντήσεων στα ερευνητικά ερωτήματα που είχαν τεθεί στην αρχή και με την διατύπωση των σημείων αναφοράς για περαιτέρω διερεύνηση. 

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η ΣΟΦΙΑ ΗΛΙΑΔΟΥ ΤΑΧΟΥ (Φλώρινα 1960) είναι πρωτοβάθμια Καθηγήτρια με γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης» στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, είναι παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών. Σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Νεότερη Ιστορία, στα Παιδαγωγικά και στη Βυζαντινή Ιστορία. Το 1996 πήρε το διδακτορικό της από το Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ και το 2002 εκλέχτηκε Λέκτορας της Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Είναι Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρίας Ιστορικών της Εκπαίδευσης και της Διεθνούς Ένωσης Ιστορικών της εκπαίδευσης (ISCHE). Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην Ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, την Εκπαιδευτική πολιτική, την Τοπική ιστορία με έμφαση στη Δυτική Μακεδονία, και την Εκπαιδευτική Ιστορία του Πόντου της τσαρικής Ρωσίας, της νεότερης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Έχει γράψει τα εξής βιβλία: (2014). Από τη Βάρκιζα στο Μπούλκες, Επίκεντρο, (2013). Μέρες της ΟΠΛΑ στη Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, (2012). Frederica’s children or Marshal plan’s kids? (σε συνεργασία με A. Andreou, I. Mpetsas). Lambert, (2007) (σε συνεργασία με Κ. Φωτιάδη). Η παιδεία στον Πόντο. Αφοι Κυριακίδη. (2013). (σε συνεργασία με τον Κ. Φωτιάδη). Εκπαίδευση και πολιτισμός στις ελληνικές κοινότητες της τσαρικής Ρωσίας ως το 1920, Αφοι Κυριακίδη. (2006). Η εκπαιδευτική πολιτική του ελληνικού κράτους στη Μακεδονία στο πλαίσιο του μακεδονικού ζητήματος, Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδανός. (2004). Τα Βαλκάνια στη δίνη των εθνικιστικών αντιπαραθέσεων, Σταμούλης Αντ. (2004). Το Κρούσοβο πέρα από την ιστορία και τη μνήμη 1845-1903, Σταμούλης Αντ. (2003). Ο ελληνισμός του Μοναστηρίου Πελαγονίας. Ηρόδοτος. (2001). Η εκπαίδευση στη Δυτική και Βόρεια Μακε- δονία 1840-1914, Ηρόδοτος. Έχει παράλληλα συγγράψει 2 μυθιστορήματα (2012). Ζαφειρένια μάτια, Μεταίχμιο. (2016). Αγάπη ή τζιχάντ, Επίκεντρο, ενώ έχει συμμετάσχει στα εξής συλλογικά έργα (2011) Πανόραμα ιστορίας της εκπαίδευσης, (επιμ). Σ. Μπουζάκης) Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, (2009). Οι πρόσφυγες στη Μακεδονία, (επιμ. Ι. Μιχαηλίδης) (σε συνεργασία με Κ. Φωτιάδη) Μίλητος, (2008). Η διδακτική της ιστορίας στην Ελλάδα και η έρευνα στα σχολικά εγχειρίδια (επιμ. Α. Ανδρέου) (σε συνεργασία με Α. Ανδρέου). (2006) Ζητήματα ιστορίας και ιστοριογραφίας της εκπαίδευσης (επιμ. Χρ. Τζήκας). (2007) (σε συνεργασία με Α. Ανδρέου) Ένα σεντούκι γεμάτο μυστικά, Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης Κοζάνης. Ακόμα έχει πάρει μέρος σε 60 διεθνή και πανελλήνια συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά (π.χ. History of Education: έκδ. Taylor and Francis, κα). Τέλος έχει δημοσιεύσει τα εξής δύο κριτικά δοκίμια: CineScience [CineScience], www. oanagnostis.gr, 23/4/2014, Άντι Γκριν: Μια συγκριτική ματιά στην ιστορία και φιλοσοφία της εκπαίδευσης [Andy Green, Εκπαίδευση και συγκρότηση του κράτους], «The Athens Review of Books», τχ. 25, Ιανουάριος 2012.