Οι άλλες «εθνικές» εκλογές

Το βιβλίο της Ευτυχίας Τεπέρογλου επιχειρεί να προσφέρει μια πρωτότυπη και ολοκληρωμένη προσέγγιση των Ευρωεκλογών στην Ελλάδα από το 1981 έως και το 2014. Η κατανόηση της ελληνικής περίπτωσης βασίζεται σε ένα ευρύτερο θεωρητικό και εμπειρικό σχεδιασμό, με συγκριτικές αναφορές στις αντίστοιχες αναμετρήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ. Η ανάλυση της εκλογικής συμπεριφοράς πραγματοποιείται υπό το πρίσμα του μοντέλου των "εθνικών εκλογών δεύτερης τάξης", το οποίο αποτελεί και το πληρέστερο και κυρίαρχο θεωρητικό υπόδειγμα μελέτης των Ευρωεκλογών.

Το πρώτο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στο θεωρητικό πλαίσιο μελέτης όλων των αναμετρήσεων "ήσσονος σημασίας" (όπως οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, οι κρατιδιακές εκλογές στη Γερμανία καθώς και οι Ευρωεκλογές), προσφέροντας στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό για πρώτη φορά μία εις βάθος παρουσίαση και ανάλυση αυτής της προσέγγισης της εκλογικής ανάλυσης. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αποτελείται από οκτώ κεφάλαια, τα οποία αντιστοιχούν σε καθεμία ευρωπαϊκή αναμέτρηση: από τις παράλληλες- με βουλευτικές αναμετρήσεις- Ευρωεκλογές του 1981 και του 1989, τη "διλημματική" αναμέτρηση μείζονος σημασίας του 1984, τις πρώτες "ευρωπαϊκές" εκλογές του 1994, την εκλογή "δημοψήφισμα" του 1999, τις εκλογές "προάγγελο" της κυβερνητικής κατάρρευσης του 2009 έως και τον εκλογικό "μετασεισμό" του 2014. Η συγγραφέας αναλύει τα εκλογικά αποτελέσματα με βάση και τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, ενώ χρησιμοποιώντας πρωτογενή αποτελέσματα εμπειρικών ερευνών, εντοπίζει την ανάδειξη "ψήφου διαμαρτυρίας" κυρίως ενάντια στα κυβερνητικά κόμματα, αλλά και τη δυνατότητα μιας "χαλαρής" ψήφου λόγω της "απελευθέρωσης" του εκλογικού σώματος από στρατηγικά κριτήρια. Επίσης, σε κάθε κεφάλαιο παρουσιάζεται το ευρωπαϊκό πλαίσιο κάθε αναμέτρησης και οι εξελίξεις στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επιπλέον, αναλύονται διαστάσεις της προεκλογικής εκστρατείας σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ και η άνοδος του ευρωσκεπτικιστικού ρεύματος. Το πολιτικό πλαίσιο των αναμετρήσεων στην Ελλάδα, καθώς και η προεκλογική καμπάνια, η κάλυψη των εκλογών από τα ΜΜΕ, οι κομματικοί σχεδιασμοί και οι στρατηγικές, η επιλογή των υποψήφιων Ευρωβουλευτών και οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι αναλύονται εκτενώς σε κάθε κεφάλαιο του δεύτερου μέρους του βιβλίου. Σε ξεχωριστές ενότητες η συγγραφέας διερευνά και την αμφίθυμη στάση των Ελλήνων ως προς την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την εμφάνιση ενός συγκυριακού ευρωσκεπτικισμού. Η συγγραφέας προσφέρει στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου και μία εκτίμηση για το μέλλον του μοναδικού υπερεθνικού δημοκρατικού εγχειρήματος μέσα από το πρίσμα των καταιγιστικών εξελίξεων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το έργο της Ευτυχίας Τεπέρογλου είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας ενασχόλησής της με το εν λόγω θέμα και πρωτότυπης έρευνας. Η συγγραφέας εκπροσωπεί τη χώρα στο πανευρωπαϊκό ερευνητικό δίκτυο μελέτης των Ευρωεκλογών (European Election Study), από το οποίο παρουσιάζονται πρωτογενή στοιχεία. Απώτερος στόχος του βιβλίου είναι να αναδείξει ένα πολυδιάστατο επιστημολογικό υπόβαθρο μελέτης των Ευρωεκλογών στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης εντός της ΕΕ. Προσφέρει τόσο στον ειδικό επιστήμονα, όσο και στο ευρύτερο κοινό ένα αναλυτικό οδοιπορικό στην ιστορία των ελληνικών Ευρωεκλογών υπό το πρίσμα πάντα και των αντίστοιχων εξελίξεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.