Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο

Η σύγχρονη αντίληψη για το ρόλο του σχολείου ως πλαισίου που νοιάζεται και φροντίζει, που προάγει όχι μόνο τη μάθηση, αλλά και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και προσαρμογή των παιδιών, έχει προσδώσει μια νέα προοπτική στο πάγιο αίτημα για ποιοτική εκπαίδευση και ψυχοκοινωνική στήριξη των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον. Στόχος, λοιπόν, όλων όσων ασχολούμαστε με τα παιδιά μέσα από οποιονδήποτε ρόλο είναι να συμβάλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τα προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης στο χώρο του σχολείου αφορούν είτε όλο τον μαθητικό πληθυσμό, είτε μαθητές που διατρέχουν κίνδυνο να εκδηλώσουν ή έχουν ήδη εκδηλώσει δυσκολίες μάθησης και προσαρμογής. Δεδομένα ερευνών τονίζουν την αναγκαιότητα των προγραμμάτων αυτών, τα οποία εφαρμόζονται την τελευταία δεκαετία σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα σε διεθνές επίπεδο. Σε μια προσπάθεια να εφαρμοστούν στη χώρα μας τα σύγχρονα μοντέλα παροχής σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των Ελλήνων μαθητών, σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε το "Πρόγραμμα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης: Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο" από την επιστημονική ομάδα του Κέντρου Έρευνας και Εφαρμογών Σχολικής Ψυχολογίας του Τομέα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης, το οποίο αποσκοπεί στην προαγωγή της ψυχικής υγείας στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος και στη διαμόρφωση ενός κλίματος αμοιβαίου σεβασμού, κατανόησης και αποδοχής των ιδιαιτεροτήτων μέσα στη σχολική τάξη, μέσω της καλλιέργειας δεξιοτήτων σε θέματα επικοινωνίας, διαπολιτισμικής κατανόησης και συνεργασίας, και εφαρμόζεται είτε από σχολικούς ψυχολόγους, είτε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς μετά από εξειδικευμένη κατάρτιση.

Στο σύνολό του το πρόγραμμα αποτελείται από δέκα θεματικές ενότητες. Στο συγκεκριμένο υλικό έχουν συμπεριληφθεί οι εξής επτά ενότητες: Ι. Δεξιότητες επικοινωνίας (ISBN 978-960-402-319-6], ΙΙ. Αναγνώριση, έκφραση, διαχείριση συναισθημάτων (ISBN 978-960-402-320-2), ΙΙΙ. Διαστάσεις της αυτοαντίληψης - αυτοεκτίμηση (ISBN 978-960-402-321-9), ΙV. Αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων (ISBN 978-960-402-322-6), V. Διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων (ISBN 978- 960-402-323-3), VI. Διαφορετικότητα και πολιτισμός (ISBN 978- 960-402-324-0), και VII. Στήριξη των παιδιών σε καταστάσεις κρίσεων (ISBN 978-960-402-325-7).

Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό απευθύνεται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας και απαρτίζεται από οκτώ τεύχη. Τα πρώτα επτά τεύχη αποτελούν το "Βιβλίο για τον Εκπαιδευτικό" και αναφέρονται στις παραπάνω θεματικές ενότητες. Κάθε ένα από τα τεύχη αυτά αποτελείται από δύο βασικά μέρη: α) το θεωρητικό μέρος, το οποίο περιλαμβάνει σύντομη ανασκόπηση της σύγχρονης βιβλιογραφίας σε σχέση με τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα και β) το πρακτικό μέρος, το οποίο περιλαμβάνει τις σχετικές δραστηριότητες που εφαρμόζονται στην τάξη, καθώς και αναλυτική παρουσίαση των στόχων της κάθε δραστηριότητας, της διαδικασίας εφαρμογής της με βάση συγκεκριμένους άξονες συζήτησης και το απαιτούμενο υλικό. Για τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών δίνονται χρήσιμες οδηγίες για την εφαρμογή του προγράμματος στην τάξη. Τέλος, το όγδοο τεύχος της σειράς, αποτελεί το "Τετράδιο του Μαθητή" (ISBN 978-960-402-326-4), το οποίο περιλαμβάνει υλικό και οδηγίες για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων από τις παραπάνω θεματικές ενότητες.