Κατανοώντας την ελευθερία

Χρειάστηκε περίπου μισός αιώνας προκειμένου το μνημειώδες Σύνταγμα της Ελευθερίας, του κορυφαίου φιλελεύθερου διανοητή του εικοστού αιώνα Φρίντριχ Χάγιεκ, να βρει τον δρόμο του στο άνυδρο ιδεολογικά τοπίο της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής. Ο `Κάρολος Μαρξ του φιλελευθερισμού` αν με το εξίσου σημαντικό έργο του Δρόμος προς τη Δουλεία προσέφερε ένα `φιλελεύθερο Κομμουνιστικό Μανιφέστο`, ένα πολεμικό έργο δηλαδή υπέρ της βαλλόμενης ανοιχτής κοινωνίας στις αντίστοιχες ταραγμένες ιστορικές περιόδους, με το Σύνταγμα της Ελευθερίας φιλοδοξούσε να προσφέρει, σύμφωνα με τον ίδιο, τον `Πλούτο των Εθνών του 20ου αιώνα`.
Ο Χάγιεκ υπήρξε υπεύθυνος σε καθοριστικό βαθμό για την αναστροφή του κυρίαρχου διανοητικού ρεύματος του κεϊνσιανού παρεμβατισμού και την δυναμική επανεμφάνιση των αρχών του κλασσικού φιλελευθερισμού στην δεκαετία του `80 στον αγγλοσαξονικό χώρο, που κωδικοποιήθηκαν με τον όρο `νεοφιλελευθερισμός`.
Ωστόσο, ο Χάγιεκ δεν περιορίστηκε στην υπεράσπιση του οικονομικού φιλελευθερισμού. Αντίθετα, επιχείρησε να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη φιλοσοφική θεώρηση της φιλελεύθερης κοινωνίας. Η εργασία του στο χώρο των δικαιακών θεσμών συνενώνει το διεπιστημονικό ενδιαφέρον του στα πεδία των οικονομικών, της μεθοδολογίας και της ψυχολογίας, απαύγασμα της οποίας υπήρξε το Σύνταγμα της Ελευθερίας.
Το κύριο μέλημά του είναι να μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους η διασπασμένη και ατελής ανθρώπινη γνώση θα κινητοποιηθεί αποτελεσματικότερα προς όφελος των ανθρώπινων κοινωνιών. Έτσι το αποτέλεσμα της εργασίας του προκρίνει την ανθρώπινη δράση έναντι του σχεδιασμού, τις αποκεντρωμένες και απρόθετα συντονισμένες δράσεις των ατόμων έναντι των απρόσωπων και συγκεντρωτικά κατευθυνόμενων σχεδιασμών κοινωνικής μηχανικής.
Στο επίμετρο, με τον χαρακτηριστικό τίτλο `γατί δεν είμαι συντηρητικός`, ο Χάγιεκ υπογραμμίζει τις καταστατικές και θεμελιώδεις αντιθέσεις ανάμεσα στον φιλελευθερισμό και τον συντηρητισμό, καταλογίζοντας στον δεύτερο έλλειψη καθαρών αρχών και ιδεολογικής πυξίδας, γεγονός που τον καθιστά έρμαιο του κυρίαρχου κάθε φορά ιδεολογικού ρεύματος.
Ο Χάγιεκ κατανόησε όσο λίγοι το γεγονός πως `οι ιδέες έχουν συνέπειες` και με το Σύνταγμα της Ελευθερίας μας προσέφερε ένα έργο-σταθμό στην ιστορία πολιτικών θεωριών. Το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕ.ΦΙ.Μ), με την αρωγή των Εκδόσεων Πύλες, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για την προώθηση των αρχών και ιδεών και της ανοιχτής κοινωνίας και οικονομίας -και με την συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την πρώτη έκδοση αυτού του εμβληματικού έργου- προχώρησε στην επεξεργασία σε συνοπτική και εκλαϊκευμένη μορφή των βασικών μηνυμάτων του Συντάγματος της Ελευθερίας, ως προσφορά στο αναγνωστικό κοινό ενός σημαντικού μέρους της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης σκέψης, που διατηρεί εντυπωσιακά ανέγγιχτη από το χρόνο τη ζωντάνια, την επικαιρότητα και τη σημασία του στους σημερινούς καιρούς.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]