Η ειδική εκπαίδευση 2020 plus

Τo εκπαιδευτικό όραμα σε κάθε προοδευτική κοινωνία των ανθρώπων στην εποχή του 21ου αιώνα είναι η προγραμματική θέσπιση και λειτουργία ΕΝΟΣ σχολείου, του σχολείου της γειτονιάς, για το ΣΥΝΟΛΟ των μαθητών χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Δηλαδή ενός Σχολείου που να είναι Δημοκρατικό, Ανθρώπινο, Κοινωνικό, Ελεύθερο, Φιλικό και Ευέλικτο με Πολυπολιτισμική και Ψηφιακή κουλτούρα. Πρωταγωνιστής του πρέπει να είναι ο Μαθητής ο οποίος θα παρίσταται όχι μόνο ως προσκεκλημένος θεατής αλλά και ως συνεργός (συμμέτοχος) στο επίκεντρο των ραγδαία σημειούμενων αλλαγών στην εκπαίδευση και το καθημερινό συγκείμενο γενικότερα. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για ΕΝΑ σχολείο που καλείται να αρέχει ενιαία εκπαίδευση στο ΣΥΝΟΛΟ των μαθητών (παιδιών και εφήβων) σε μια αναπτυσσόμενη ψηφιακή Ελλάδα, να είναι ανοικτό στην τοπική κοινωνία και να εμφορείται από έξυπνες ιδέες και κατακτήσεις της επιστήμης προσβλέποντας στην πρόσκτηση δεξιοτήτων και διευρυμένης γνώσης εκ μέρους του μαθητή. Και τούτο με τη συστηματική παροχή Συμπεριληπτικής ή Ολικής Εκπαίδευσης (Inclusive Education). Ο λόγος για ΕΝΑ σχολείο που (θα) διέπεται από το σεβασμό και διακονία της διαφορετικότητας των μαθητών. Μια τέτοια μετεξέλιξη του σύγχρονου ελληνικού σχολείου συνάδει άλλωστε με τη Διακήρυξη της Σαλαμάνκα στην Ισπανία για ισότιμη εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Μια Διακήρυξη που προέκυψε σε παγκόσμιο forum 300 και πλέον συνέδρων από 92 χώρες και 25 διεθνείς οργανισμούς κατά την εκπνοή περίπου του προηγούμενου αιώνα (1994) και υπό την αιγίδα της UNESCO. Η έμφαση των επιχειρούμενων (και ατυχώς ατελέσφορων ως τώρα) μεταρρυθμιστικών εγχειρημάτων στην εκπαίδευση σε κάθε κοινωνικο-οικονομικά αναπτυγμένη (και αναπτυσσόμενη) χώρα, επομένως και στην Ελλάδα και στην Κύπρο, (πρέπει να) εστιάζεται στον καθορισμό μιας «global agenda» φιλόδοξων δράσεων κάθε εκπαιδευτικού στο νέο σχολείο για ποιοτική αναβάθμιση του πολυσχιδούς του έργου (διδακτικού και υποστηρικτικού). Η οικεία επενέργειά του θα (πρέπει να) στοχεύει ειδικότερα στην ψυχοκοινωνική ολοκλήρωση κάθε μαθητή χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων συνδεόμενων με τη νέα εποχή της μαγικής εικόνας, της γνώσης και της (υπερ)πληροφορίας.

Η Ειδική Εκπαίδευση στην κοινωνία του 21ου αιώνα συμπυκνώνει ένα επιμελώς σχεδιασμένο σύστημα ποικίλων τεχνικών και προσεγγίσεων που έχουν χαρακτήρα σύνθετο, κοινωνικό, φιλοσοφικό, εννοιολογικό και διδακτικο-υποστηρικτικό. Αποσκοπεί δηλαδή στην ολόπλευρη στήριξη ΟΛΩΝ των παιδιών και των εφήβων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διασφαλίζοντας τη φοίτησή τους στο γενικό (κοινό) σχολείο της γειτονιάς τους και την κοινωνική συναλλαγή τους με συνομηλίκους και τους γνώριμους φίλους.

Η παρούσα αναθεωρημένη πραγματεία εστιαζόμενη στην Ειδική Εκπαίδευση συνθέτει ένα φιλόδοξο εγχείρημα του είδους του. Στοχεύει σε μια συστηματική και πολλαπλή ανάγνωση και εμβάθυνση-κλινική, ψυχολογική, διδακτική, υποστηρικτική, ερευνητική και αυτοπεριγραφική- του συνόλου των ομάδων που συγκροτούν τα παιδιά και οι έφηβοι με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Το οικείο εγχείρημα τοποθετείται στη χρονική προοπτική του «2020 plus» γιατί αυτή εκλαμβάνεται ως σημαντικό προγραμματικό ορόσημο στο οποίο απολήγει το πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο Aναφοράς της διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης (2014-2020).

Απώτερος στόχος μιας τέτοιας προσπάθειας είναι να καταστεί κυρίαρχη η αντίληψη και η πρακτική στην ερευνητική και εκπαιδευτική πλατφόρμα των επιστημόνων και λοιπών επαγγελματιών στον οικείο χώρο για ΜΙΑ και μόνο παρεχόμενη εκπαίδευση και για ΕΝΑ σχολείο που θα είναι στη φύση του ψηφιακό και πλήρως εξοπλισμένο απευθυνόμενο με αποτελεσματικότητα στις ποικίλες ανάγκες του κάθε μαθητή. Σε μια τέτοια πλατφόρμα δραστηριοποιούμενος ο σύγχρονος και υποψιασμένος εκπαιδευτικός θα πρέπει να εκλαμβάνει ως ΠΡΟΚΛΗΣΗ τη φοίτηση παιδιών με ειδικές ανάγκες στο γενικό σχολείο και να θεωρεί ελκυστική την ενασχόλησή του με το ΣΥΝΟΛΟ των μαθητών της τάξης του σχεδιάζοντας μια «global agenda δράσεων» και προσβλέποντας στη διαφορετικότητα του καθενός. Θα αρχίσει έτσι να αναδύεται μια άλλη σχολική κουλτούρα στο καθημερινό συγκείμενο αντάξια της λεπτοφυούς και ιδιοσυστασιακής φύσης του παιδιού και του εφήβου. Και τούτο σε πείσμονα αντιπαράθεση με την παρατεινόμενη δυσοίωνη κοινωνικο-οικονομική και πολιτική συγκυρία της νέας εποχής που επιβαρύνεται τελευταία με την υφέρπουσα προσφυγική-μεταναστευτική έκρηξη στο ευρωπαϊκό συγκείμενο.